Cha mẹ nào cũng sẽ trải qua những thăng trầm cùng với sự trưởng thành của con mình. Đặc biệt tuổi vị thành niên hay tuổi dậy thì là giai đoạn khó khăn nhất của trẻ, cha mẹ cần đặc biệt quan tâm. Biết được những băn khoăn đó, chúng tôi sẽ mách bạn một số cách dạy con tuổi dậy thì – độ tuổi “ẩm ương” hiệu quả cao nhất mà ba mẹ tâm lý cần phải biết!
1. Vì sao nên dạy con tuổi dậy thì?
Dậy thì là quá trình thay đổi thể chất, nghĩa là cơ thể của một đứa trẻ sẽ dần trở thành cơ thể của người trưởng thành có khả năng sinh sản hữu tính. Đây cũng chính là cái tuổi “dở dở ương ương”, cái tuổi mà “bé chưa qua, lớn chưa tới” khiến không người làm cha mẹ phải bất lực bởi đứa con ương bướng, không chịu nghe lời… Sự thay đổi về sinh lý ấy kéo theo cả những biến đổi về tâm lý theo cả chiều tích cực lẫn tiêu cực mà cha mẹ nhiều khi cũng không để ý.
Ở độ tuổi này, những xáo trộn về tâm lý sẽ khiến các con như “trưởng thành” hơn. Nếu sự “trưởng thành” ấy phát triển theo chiều hướng tích cực sẽ giúp các con cảm thấy trách nhiệm của mình, từ đó có ý thức học tập tốt hơn. Còn Nếu phát triển theo chiều hướng tiêu cực thì con sẽ có các biểu hiện như tập làm người lớn, sống khép kín, không nghe lời, tự quyết định mọi việc theo ý bản thân dù đó là quyết định ngớ ngẩn và dại dột…
Chính vì vậy, dạy con ở tuổi dậy thì sẽ khó hơn rất nhiều so với ở các lứa tuổi khác. Cách dạy con tuổi dậy thì đòi hỏi người làm cha mẹ ngoài tình thương yêu dành cho con thì còn phải có cả tính kiên nhẫn. Ba mẹ cần phải biết kiềm chế sự nóng nảy, dành nhiều thời gian và kiên nhẫn để giúp con có thêm kỹ năng sống, định hướng những suy nghĩ đúng đắn cho con.
Xem thêm: Cách dạy con của người Do Thái
2. 10 cách dạy con tuổi dậy thì hiệu quả
Để có thể cùng con trải qua tuổi dậy thì hiệu quả và lành mạnh nhất, ba mẹ hãy tham khảo 10 cách dạy con tuổi dậy thì mà chúng tôi đã tổng hợp ngay dưới đây nhé!
2.1 – Đặt ra tiêu chuẩn hợp lý với con
Ở tuổi vị thành niên, tâm sinh lý của mỗi đứa trẻ đều có những biến động bất thường. Tâm hồn trẻ nhỏ vốn nhạy cảm và tâm lý dễ bị ảnh hưởng bởi những tác động nhỏ xung quanh. Trẻ lúc này có xu hướng thể hiện bản thân rõ ràng hơn thông qua các hành động tự chủ. Bạn cần dành nhiều thời gian hơn để chú ý đến việc thiết lập các tiêu chuẩn phù hợp với con mình. Uống rượu, hút thuốc hay cờ bạc,… là những điều cấm kỵ mà trẻ ở độ tuổi này không được làm.
Bạn có thể đặt giờ giới nghiêm cho con nhưng không nên quá cứng nhắc. Cha mẹ cần cùng con thảo luận, phân tích làm rõ những mặt được và chưa được, để con hiểu. Dạy trẻ vị thành niên một cách mạnh mẽ sẽ khiến con bạn phản ứng ngược lại. Bạn siết chặt quản lý khiến trẻ cảm thấy bị mắc kẹt và mất tự do. Và nếu một đứa trẻ bị bỏ rơi với các thiết bị của riêng mình, nó có thể dễ dàng hình thành những thói quen xấu và để lại nguy cơ xấu sau này.
Đọc ngay: 03 hướng nuôi dạy con bạn đúng cách
2.2 – Đặt ra nguyên tắc cho chính ba mẹ
Chỉ đặt ra tiêu chuẩn cho con thôi là chưa đủ. Ba mẹ cũng nên đặt ra các quy tắc cho bản thân để chuẩn bị sẵn sàng cho các tình huống khác nhau. Ba mẹ nên học cách kiểm soát cơn giận của mình và không được mất bình tĩnh khi con bạn mắc lỗi. Bởi vì mỗi đứa trẻ đều có cá tính và ý tưởng riêng, đặc biệt là ở tuổi dậy thì.
Con bạn chỉ đang chuyển từ tuổi chập chững sang tuổi trưởng thành. Vậy nên, con sẽ có những suy nghĩ và hành vi bốc đồng, có thể khiến bạn phải bực mình và dễ mắng mỏ. Nhưng vào những lúc như vậy, bạn cần giữ bình tĩnh và hòa hợp với con để giải quyết vấn đề một cách phù hợp.
Khi con mắc lỗi, hãy tìm hiểu nguyên nhân và nói chuyện với con, cùng con thảo luận phân tích và để con nhìn ra lỗi lầm của mình. Lòng khoan dung, vị tha của cha mẹ sẽ dễ gây ấn tượng với trẻ, giúp việc chăm sóc trẻ giai đoạn này đạt hiệu quả. Đây cũng là một bước giáo dục khôn ngoan cho trẻ trong thời kỳ dậy thì.
2.3 – Lắng nghe tâm tư của con
Xu hướng phát triển của thế hệ trẻ hiện nay ngày càng khác với thế hệ cha mẹ. Áp đặt những tiêu chuẩn cũ kỹ, không phù hợp sẽ chỉ khiến con bạn phật lòng và phản ứng tiêu cực. Để nuôi dạy con đúng cách và trở thành những đứa trẻ thông minh, ba mẹ nên dành nhiều thời gian hơn để chú ý đến sự đổi mới của thời đại, để tạo điều kiện cho việc dạy dỗ thanh thiếu niên.
Trẻ ở lứa tuổi này thường muốn chứng tỏ bản thân, thể hiện sức hút cá nhân để thu hút sự chú ý của mọi người. Đôi khi bạn sẽ phải đối mặt với những tình huống như con muốn được xỏ khuyên, cắt tóc,… giống như các bạn cùng trang lứa. Bạn nên có cái nhìn rộng hơn, lắng nghe tâm tư và nguyện vọng của con, sau đó lọc ra những mong muốn phù hợp cho con mình. Việc bạn thưởng phạt rõ ràng sẽ khuyến khích còn tích cực học tập và phấn đấu cho ước mơ của mình.
Tìm hiểu thêm: 6 bước dạy con đầu tư từ nhỏ của các chuyên gia
2.4 – Cho con biết những thay đổi của cơ thể khi dậy thì
Ở lứa tuổi dậy thì, cơ thể của trẻ sẽ bắt đầu có những thay đổi rõ rệt. Chính vì vậy, ba mẹ cần dạy cho con biết cơ thể sẽ có những thay đổi như thế nào. Nên nói rõ với con trước để tránh để bé bị rơi vào tình trạng khủng hoảng, lo sợ và bối rối không biết xử lý như thế nào.
Một trong những phương pháp dạy con gái tuổi dậy thì là cho con biết về sự thay đổi đặc trưng của phái nữ là kỳ nguyệt san đầu tiên. Bên cạnh đó là kích thước vòng một sẽ tăng lên và là hiện tượng tự nhiên có ở mọi cô gái.
Khi dạy con gái tuổi dậy thì, các mẹ nên kín đáo chuẩn bị đầy đủ các vật dụng cần thiết cho kỳ kinh nguyệt đầu tiên của trẻ. Hãy hướng dẫn cho con cách sử dụng những đồ vật này kỹ càng và đảm bảo rằng các vật dụng sẽ luôn đi cùng với con (như trong tủ quần áo, ở cặp đi học,…). Nếu con có triệu chứng đau bụng, mẹ hãy chỉ cho con cách dùng túi chườm nóng, dùng thuốc, có chế độ ăn uống phù hợp,…
Và để chuẩn bị tâm lý tuổi dậy thì ở con trai, ba mẹ cần nói cho con biết về sự thay đổi của cơ thể. Con có thể bắt đầu xuất hiện mùi cơ thể, có nhiều chất nhờn tiết ra nên da dễ bị mụn trứng cá hơn, giọng nói cũng sẽ trở nên trầm hơn, kích thước tinh hoàn và dương vật cũng sẽ tăng lên,…
2.5 – Tham gia các hoạt động xã hội cùng con
Ba mẹ nên lập kế hoạch và khuyến khích con tham gia chương trình tình nguyện cùng. Đây cũng có thể coi là một dự án thực tế sau giờ học dành cho các con. Các hoạt động công ích xã hội như từ thiện và phục vụ cộng đồng sẽ giúp bạn dạy con dễ dàng hơn trong thời niên thiếu. Thông qua các hoạt động như vậy, các sẽ phát triển toàn diện hơn về tình cảm, đạo đức và nhân cách; khơi gợi khát vọng yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ những người xung quanh. Cách dạy con tuổi dậy thì này cũng giúp con hiểu rằng con đang hạnh phúc, may mắn hơn rất nhiều người trong xã hội hiện nay.
Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể cùng con tham gia vào các buổi sinh hoạt như: quyên góp giấy, vở, ủng hộ sách cũ cho các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn và không có điều kiện đến trường, chăm sóc trẻ mồ côi, người già góa bụa,…
Tìm hiểu thêm: Top 6 kỹ năng sống cần dạy ngay khi trẻ còn nhỏ
2.6 – Vừa làm ba mẹ vừa làm tri kỷ của con
Để dạy con tuổi dậy thì, ba mẹ cần cởi mở và thoải mái hơn trong cách nói chuyện, không nên nói chuyện quá nghiêm túc với con hoặc không cho phép con đùa giỡn với mình. Ba mẹ cũng nên tìm hiểu kỹ thêm về những thay đổi của xã hội hiện đại để có thể dễ trò chuyện với con, tránh tình trạng con bướng bỉnh ở tuổi dậy thì.
Chỉ khi con xem bạn là một người bạn tri kỷ thật sự thì mới có thể thoải mái chia sẻ với bạn về những những chuyện vui hay chuyện buồn, chuyện về bạn bè trang lứa, đặc biệt là về tình yêu tuổi trẻ. Khi tâm sự với con, ba mẹ có thể khéo léo đưa ra những lời khuyên hữu ích nếu con đang gặp khó khăn. Kèm theo đó là ba mẹ nên giáo dục con về tình yêu, tình dục, ứng phó như thế nào khi bị xâm hại,…
2.7 – Dạy con suy nghĩ theo hướng tích cực
Trong quá trình dạy con tuổi dậy thì, ba mẹ sẽ là những mũi tên quan trọng để hướng con đi theo con đường tích cực. Dạy con suy nghĩ theo hướng tích cực sẽ giúp con có thể đơn giản hóa về tất cả mọi chuyện đang xảy ra với bản thân mình. Từ đó sẽ giúp con hình thành khả năng thích ứng với sự việc cuộc sống, con sẽ có thể dễ dàng vượt qua khó khăn, sự khủng hoảng ở lứa tuổi dậy thì.
2.8 – Hãy để con theo đuổi ước mơ của mình
“Không ai đánh thuế ước mơ bao giờ”, đặc biệt là ước mơ của trẻ thơ! Bạn nên theo dõi xem con có năng khiếu hay sở trường gì để từ đó khuyến khích, tạo điều kiện cho con làm và học theo mong muốn, đam mê của mình. Dù thành công hay thất bại, các con cũng chỉ mong nhận được sự ủng hộ và những lời khuyên đúng đắn đến từ cha mẹ, để con có thể thành công hơn hoặc có động lực bắt đầu lại từ đầu.
Khi bạn dạy con mình có ước mơ và đam mê cháy bỏng, con sẽ đặt cả trái tim và tâm hồn vào mọi việc mình làm. Ngược lại, nếu phải làm những công việc mình không thích, các con thường sẽ không có niềm vui khi làm việc, thậm chí có khi phải chịu thất bại trong cuộc sống.
2.9 – Tạo điều kiện cho con tự lập
Ở tuổi dậy thì, những đứa trẻ từ việc luôn phụ thuộc vào cha mẹ sẽ muốn thể hiện sự tự chủ trong tâm trí chúng. Con bạn sẽ muốn tham gia và đưa ra quyết định cá nhân. Vì vậy, để dạy con bước vào tuổi mới lớn, bạn cần tạo điều kiện, dạy con tính tự lập, tự quyết định ý kiến của mình trong giới hạn nhất định, đảm bảo an toàn cho con. Chẳng hạn như con tự chọn quần áo, tự trang trí nhà cửa, đồ đạc trong phòng, chọn môn học yêu thích,…
Ngoài ra, ba mẹ nên tạo điều kiện để trẻ tự mình tham gia vào một số công việc, đây cũng là cách để trẻ tự mình giải quyết những khó khăn trong cuộc sống. Tính độc lập có thể dẫn đến sự tự tin, thành công và giúp con bạn trưởng thành mà không cần phải sống một cuộc sống phụ thuộc vào bất kỳ ai.
2.10 – Dạy con sử dụng tài chính một cách hợp lý
Một số cha mẹ cho rằng không nên cho con tiêu tiền quá sớm vì sợ con hư. Tuy nhiên thay vì nghĩ như vậy, cha mẹ có thể cho con một số tiền vừa đủ, không quá nhiều và hướng dẫn con cách sử dụng số tiền đó một cách hợp lý.
Ví dụ, bạn cho con 20.000₫ để con tiêu trong vòng 2 ngày, nếu dùng hết mà chưa đến 2 ngày thì không cho nữa. Mục đích là để con biết cách phân bổ số tiền mua hàng cho đúng, và phân bổ nó hợp lý trong 2 ngày. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên khuyến khích con nuôi heo đất, tiết kiệm tiền, quyên góp tiền cho các bạn có hoàn cảnh khó khăn để mua tập, sách,…
Hiểu được những thay đổi sinh học xảy ra trong tuổi dậy thì là rất quan trọng đối với cha mẹ để tìm ra cách dạy con tuổi dậy thì phù hợp. Hy vọng qua bài viết trên đây, chúng tôi đã phần nào giải đáp các thắc mắc của bạn về cách dạy con tuổi dậy thì. Hãy là người mẹ, người ba tâm lý, đồng hành cùng con bước qua độ tuổi này nhé!
_______
Bạn cũng có thể tham khảo khóa học AzTalent để học cách quản lý tài chính hiệu quả từ các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này.
Hotline: 0962.498.639
Youtube: https://www.youtube.com/c/TựdotàichínhAzFinViệtNam
Podcast: https://soundcloud.com/tudotaichinhazfin
Cộng đồng: https://www.facebook.com/groups/tudotaichinhaz
Fanpage: https://www.facebook.com/AzTalenttaichinhchotre
