Thực tế cho thấy nhiều bạn trẻ Việt hiện nay ưa chuộng lối sống YOLO (You only live once) sẵn sàng tiêu hết lương tháng cho mua sắm, du lịch, ăn uống, trải nghiệm từ trung đến cao cấp nhưng lại bỏ ngỏ việc dự phòng tài chính với tài khoản tiết kiệm gần như không có, chi phí đầu tư là 0 đồng, trong khi con số nợ tín dụng ở mức từ vài triệu đến chục triệu hàng tháng.
Thực trạng giới trẻ Việt Nam chi tiêu nhiều hơn tiết kiệm (Lối sống YOLO)
Một khảo sát tài chính gần đây do một tổ chức công nghệ thanh toán trực tuyến thực hiện tại 16 nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực châu Á – Thái Bình Dương về khả năng hoạch định tài chính của giới trẻ các nước, đã chỉ ra rằng: Người trẻ Việt dù hoạch định khá tốt nhưng lại hạn chế kỹ năng quản lý tiền cơ bản và yếu nhất về kỹ năng đầu tư tài chính.
Trong 16 nước được khảo sát, Việt Nam đứng thứ 14. Kết quả cho thấy giới trẻ Việt yếu nhất hai kỹ năng quan trọng nhất của việc làm giàu là Quản lý chi tiêu cá nhân và Đầu tư tài chính.
Chúng ta cứ nghĩ thế kỷ 21 rồi phải phù hợp xu hướng nước ngoài, phải tiêu xài thoả mái như các bên Châu Âu, thế mới đúng bởi vì ta chỉ có thể sống một lần thôi. Tuy nhiên, theo AzFin khảo sát các khu vực lớn như Nhật Bản, Đức, hay tại Mỹ… thanh thiếu niên các nước này lại có xu hướng tiết giảm chi tiêu, thậm chí chỉ lùng sục mua những món hàng giảm giá.
Trên 60% học sinh trung học, sinh viên tại Nhật cho biết họ thích được đánh giá là người biết tiết kiệm hơn là kẻ phóng khoáng về tiền bạc, theo kết quả của một công ty nghiên cứu thị trường và người tiêu dùng uy tín.
Riêng tại Đức – quê hương của những dòng xe hơi xa xỉ nhất thế giới, với nền kinh tế lớn nhất châu Âu – từng có giai đoạn nhiều bạn trẻ nơi đây chọn lối du lịch “Spend less, enjoy more” (tạm dịch: chi trả ít hơn, tận hưởng nhiều hơn”).
Không chỉ thanh niên Nhật, Đức mà những cá nhân thuộc “thế hệ Millenials” (còn được gọi là “thế hệ Y”, được sinh ra trong khoảng thời gian từ 1980 đến đầu năm 2000) tại Mỹ và nhiều quốc gia đã và đang phát triển dần có khuynh hướng sống tiết kiệm hẳn, sử dụng lại đồ cũ hơn là mua đồ mới. Việc mua xe hơi cũ, giường cũ, máy nghe nhạc và thậm chí… váy cũ khá phổ biến!
Theo khảo sát trên 1.000 người trong độ tuổi 18-34 được Ngân hàng M.E (thuộc Ngân hàng B.O.A) công bố thì 38% người được hỏi cho biết họ tiết kiệm gần phân nửa số tiền để dành mỗi tháng, 54% giảm các khoản chi tiêu cho giải trí vui chơi, 42% chọn giảm đi du lịch… Các con số trên được cho rằng sẽ tăng đáng kể dưới tác động của đại dịch COVID-19.
Thực chất điều này không quá khó hiểu. Giới trẻ Mỹ nói riêng và phương Tây nói chung đã chọn lối sống tự chịu trách nhiệm về bản thân từ năm 18 tuổi. Việc dọn ra ngoài sống riêng có “điểm cộng” giúp họ tự do hơn, nhưng đánh đổi lại họ cũng phải làm việc cật lực, sớm dè sẻn từng đồng để có tiền trả thuê nhà, mức học phí đại học ngày càng phình to (nhất là ở các trường tư)…
Dĩ nhiên trước đó họ từng trải qua giai đoạn sống phung phí, chỉ có điều khi nhận thức được nâng cao thì hành vi, quyết định đã thay đổi theo hướng tích cực.
Ngoài ra, hệ thống giáo dục ở nhiều nơi đang nỗ lực giúp xây dựng nền tảng nhận thức và định hướng tư tưởng cho người trẻ, bên cạnh việc truyền đạt kiến thức chuyên môn. Môn học giáo dục tính cách, hoạt động ngoại khóa liên quan đến các vấn đề đang diễn ra trong cuộc sống, về phát triển bền vững… giúp nhiều bạn nhận ra giá trị và vai trò bản thân.
Chẳng hạn như câu chuyện nước Mỹ là nơi sinh ra chuỗi đồ ăn nhanh và thức uống có gas, những thứ từng “len lỏi” vào cuộc sống của người dân nơi đây, tựa như “hơi thở”. Thế nhưng, khi nhiều người nhận thức tỉ lệ béo phì một phần vì thế mà gia tăng, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, chuyện học hành mà còn các khía cạnh về tâm sinh lý… họ đã chuyển biến về hành động.
Câu chuyện về một bản trẻ với lối sống YOLO phải “ngỡ ngàng” sau dịch
Còn tại Việt Nam, giới trẻ dường như lại đang làm điều ngược lại. Sau đây, AzFin xin phép được chia sẻ lại từ một câu chuyện của bạn Giang (28 tuổi), một người em chia sẻ lại sau khi trải qua cú sốc mùa dịch Covid.
Giang vốn là trưởng phòng bộ phận tổ chức sự kiện tại một công ty truyền thông lớn ở Hà Nội, thu nhập trên 30 triệu đồng/tháng, chưa kể thưởng. Tổng thu nhập mỗi năm của Giang tầm 500 triệu đồng. Nếu ai từng tiếp xúc với Hà Giang đều hiểu rõ: Cô thuộc túyp người “làm hết sức, tiêu hết mình”, khái niệm tiết kiệm là thứ xa xỉ nhất với cô.
Hàng tháng, Giang xài đến đồng tiền cuối cùng, thậm chí “lẹm” luôn cả tháng sau. Với quan điểm “mắc mớ chi chịu khổ”, cô luôn tìm đến những dịch vụ tiện ích nhất. Mua sắm, ăn uống, du lịch cho đến đủ loại trải nghiệm là chuyện hàng ngày với mình.
Giang đều đặn check in cà phê trà sữa, thử hết các món ngon tại các hàng quán sang trọng. Hàng online đặt không ngơi nghỉ, đến nỗi có những đơn hàng mà cô chẳng thèm mở ra xem. Đồ công nghệ là món cô không “nghiền” nhưng vẫn đổi liền tay bởi cô cho rằng làm vậy mới hợp xu thế.
Thời chưa Covid-19, mỗi năm ít nhất phải 2 – 3 lần, cô cùng bạn bè tổ chức đi “phượt”, có thời gian là cô lên đường. Trưa đang Hà Nội, chiều đã có mặt ở Nha Trang chỉ tại đó có tiết mục biểu diễn của ca sỹ mà cô thần tượng, rồi mai quay về thành phố để kịp chạy sự kiện.
Có người khuyên nên gom góp tiền mua căn hộ, cô cười gạt đi: “Tội gì phải nhịn ăn nhịn mặc chỉ để mua một chỗ ở”. Khoản để dành duy nhất Giang có là góp chung cùng chị gái mua mảnh đất vườn ở quê. Nói là góp 100 triệu nhưng Giang chỉ đưa được nửa, còn lại nhờ chị đóng dùm.
Dịch bệnh từ đầu năm 2020 làm những kế hoạch trải nghiệm du dịch của cô bị hạn chế. Năm 2021, nhiều người mất việc, cô là một trong một số người ở lại duy trì công việc online với 50% lương cứng chưa đến 4 triệu đồng.
Mấy tuần đầu, Giang vẫn ung dung ngồi nhà đặt đồ ăn, hàng hóa . Cho đến ngày chuyển trả tiền hàng mà tài khoản không đủ, cô mới giật mình. Giang phải vay mượn để xoay tạm trả tiền nhà, điện nước, chi tiêu. Qua tháng thứ 3 làm việc online, Giang đã kịp gây dựng khoản nợ gần 50 triệu đồng.
4 Giải pháp giúp bạn trẻ an toàn tài chính mà vẫn có thể duy trì lối sống YOLO
Có lẽ câu chuyện với lối sống YOLO của bạn Giang không hiếm gặp trong đời sống thường ngày, nếu không muốn nói là quá nhiều. Vậy cho nên, giới trẻ ngày nay được đánh giá rằng khả năng quản lý tiền bạc kém hơn thế hệ trước.
Và khi được hỏi, nhiều người trẻ sau 3-4 năm đi làm vẫn không có nổi khoản tiền tiết kiệm trong tay, tháng này sống dựa vào đồng lương của tháng sau, tiêu hết thì vay, họ không cố gắng dành dụm và tính toán cho tương lai xa. Thậm chí nhiều bạn trẻ rất giỏi, có thu nhập cao ngất ngưởng nhưng vẫn lao vào cảnh nợ nần vì ăn chơi quá đà. Họ tự tin vào khả năng kiếm tiền nên cứ thể mà ỷ lại.
Nhưng thực tế đã chứng minh, cuộc sống luôn có biến cố bất ngờ, ốm đau, bệnh tật, gặp chuyện không may… Mọi việc đều có thể xảy đến bất cứ khi nào. Liệu các bạn có dự đoán trước được? Tiền bao nhiêu tiêu hết từng ấy, tiếp đến là nợ nần tăng lên. Khi gặp chuyện cũng chẳng biết nên giải quyết thế nào bởi vì tiền tiêu hết rồi, vay nợ cũng nhiều rồi nên chẳng dám vay ai nữa.
Với những bạn trẻ bắt đầu lập gia đình, bắt đầu khó khăn về tiền bạc, bạn sẽ dùng gì để trang trải? Lúc đó bạn mới vùi đầu vào đủ thứ việc, cật lực để kiếm tiền để bù đắp, liệu có kịp? Cái giá phải trả cho bài học lúc đó là rất nhiều.
Vậy tại sao chúng ta không chuẩn bị trước đề phòng những việc tương tự như thế có thể xảy ra? Sau đây, AzFin đề xuất một số giải pháp mà chúng ta cần phải thay đổi ngay bây giờ để tránh gặp phải tình trạng mà Giang gặp phải
Lên kế hoạch cho tương lai 10-20 năm tới
Đa phần chúng ta chỉ nghĩ ngắn như việc kiếm bao nhiêu tiền mỗi tháng, mua sắm cái gì. Lúc trẻ ít nghĩ đến chuyện về hưu, vì cho rằng còn xa lắm. Quay đi quay lại nhiều khi chưa giàu mà đã già. Chúng ta chưa hiểu và nhận thức được 10-20 năm sau sẽ ra sao, nghỉ hưu như thế nào. Do vậy, lên kế hoạch sớm bao giờ cũng có ích.
Hình thành thói quen tiết kiệm
Các chuyên gia kinh tế cho biết khoảng 90% giới trẻ không có thói quen tiết kiệm, nhiều người quan niệm cứ tiêu xài trước nhưng đến khi cần một số tiền gấp để trang trải cho vấn đề nào đó thì không biết lấy đâu ra tiền. Chúng ta đang sống trong một nền kinh tế tiêu thụ, kích thích thay đổi, mua sắm liên tục để thỏa mãn nhu cầu và không thua thiệt bạn bè. Trên thực tế, Việt Nam không có bất kỳ một trường đại học nào đào tạo về tài chính cá nhân. Do đó, nếu không đủ tỉnh táo, con trẻ dễ dàng rơi vào bẫy thu nhập.
Đầu tư ngay từ bây giờ
Thống kê cho thấy trên 90% những người giàu có/tự do tài chính đều có nhiều hơn một nguồn thu nhập. Ngược lại, những người sống trong nghèo khó chỉ có một nguồn thu nhập. Có thể thấy việc có đa nguồn thu nhập (trong khi vẫn duy trì công việc chính) sẽ là yếu tố giúp bạn trở nên thành công về tài chính. Tuy nhiên, đầu tư không phải lúc nào cũng sinh ra lợi nhuận, rủi ro có thể đến nếu ta chưa tìm hiểu. Do đó, AzFin cho rằng giới trẻ nên tham gia đầu tư sớm bởi đầu tư cần thời gian. Tìm hiểu kỹ, học hỏi rút kinh nghiệm, có những mất mát, bài học xương máu chính là những trải nghiệm giúp chúng ta thành công.
Học cách bảo vệ tài sản
Chúng ta cứ nghĩ, chỉ cần tiết kiệm, nâng cao thu nhập, rồi đầu tư thì có thể yên tâm cho tương lai. Tuy nhiên, khi biến cố bất chợt xảy đến, bạn buộc phải dùng khoản tiền tích lũy để giải quyết gánh nặng tài chính cũng như ổn định cuộc sống. Vì thế, tiền tiết kiệm dù nhiều cách mấy đều có thể biến mất chỉ trong thời gian ngắn. Vì vậy, xem xét bảo vệ tài sản như tham gia bảo hiểm nhân thọ hoặc tham gia các khoá học nâng cao kiến thức đầu tư cũng là một cách bảo vệ cho tài sản của mình
AzFin cho rằng lối sống YOLO và hạnh phúc với tuổi trẻ của mình là không hề sai. Tuy nhiên, sống mà trong tay không tiền, tài khoản trống rỗng chỉ khiến cuộc sống của bạn thêm phần khó khăn mà thôi. Tranh thủ ngay từ bây giờ hãy học cách tiết kiệm cho tốt. Nhớ rằng thứ bản thân đang tiết kiệm không phải chỉ là tiền bạc mà còn là cả thời gian và tương lai. Tuổi trẻ là phải tận hưởng nhưng tuổi trẻ cũng cần học cách tiết kiệm, đầu tư, và bảo vệ đó mới là tuổi trẻ khôn ngoan. Đó là tất cả những gì mà AzFin muốn chia sẻ cho anh chị về xu hướng YOLO và sự dễ dãi trong tiêu dùng. Sau đây, AzFin xin kính mời anh chị đến với số tiếp theo để lắng nghe tiếp chủ đề định hướng nghề nghiệp!
———-
☎️Hotline: 0962.498.639
🌏 Website: https://aztalent.vn/
🎥 Youtube: https://www.youtube.com/c/TựdotàichínhAzFinViệtNam
📢 Cộng đồng: https://www.facebook.com/groups/tudotaichinhaz
📰 Fanpage: https://www.facebook.com/AzTalenttaichinhchotre
